نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

10.30479/hvri.2025.20831.1044

چکیده

گوسفندداری شغل اصلی عشایر و برخی از روستائیان ایران بود. پوست از مهمترین محصولات دامی و از کالاهای مهم صادراتی دوره قاجار بود. یکی از مرغوب‌ترین نوع پوست‌ها از گوسفند قره‌گل در سرخس به دست می-آمد. جایی که گوسفندداری با هدف تولید پوست‌های گران‌قیمت انجام می‌گرفت. عوامل متعدد داخلی و خارجی باعث رونق گرفتن پرورش نژاد قره‌گل در سرخس شد. علاوه بر بومیان، تجار پوست نظیر کوزه‌کنانی، کارزانی، امین-التجاری و برخی تجار جدیدالاسلام نظیر برادران امین‌اف، ابراهیم آقایی‌اف وارد این حوزه شدند. این پژوهش با هدف پاسخ دادن به این سئوالات است که عوامل داخلی و خارجی موثر بر توجه تجار مشهد به پرورش گوسفند قره‌گل در روستاهای سرخس در دوره پهلوی چه بود؟. این پژوهش به شیوه مطالعات کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- انجام گرفت. اسناد و مدارک نشان داد انقلاب 1917م. روسیه باعث انتقال حوزه جغرافیای پرورش گوسفند قره‌گل از بخارا به سرخس و شمال افغانستان شد. دولتی شدن تجارت افغانستان در سال 1310ش. باعث محرومیت تجار ایرانی از منافع این تجارت و گرایش به پرورش گوسفند قره‌گل شد. رونق گرفتن بازار پوست در آلمان، انگلستان و آمریکا باعث توجه تجار مهمی چون کوزه‌کنانی، کازرانی و برادران امین‌اف، آقائی‌اف و برخی از بومیان سرخس به پرورش نژاد قره‌گل شد.

کلیدواژه‌ها