نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
چکیده
درباره روستا و روستانشینی در شاهنشاهی هخامنشی تاکنون پژوهش چندانی انجام نشده، به‌همین‌دلیل بخشی از جنبههای مختلف فعالیتهای اقتصادی در این دوره مهجور مانده است. منابع تاریخی کلاسیک در این باره نکات پراکنده اما بااهمیت در اختیار ما میگذارند. با وجود این، نمیتوان تحلیل جامعی درباره ساختارها و مکانیسم فعالیتهای کشاورزی، باغداری و دامداری بر پایه آن‌ها بنا نهاد. متأسفانه استقرارهای روستایی نیز کمتر هدف کاوش‌های باستان‌شناسی قرار گرفته‌اند. بااین‌حال، دهها هزار سند متعلق به بایگانیهای اداری هخامنشی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اطلاعات بسیار ارزشمندی را در این باره ارائه میدهند. یکی از مهم‌ترین بایگانیهای این دوره، بایگانی باروی تخت جمشید مربوط به دوره پادشاهی داریوش اول (486 -522 ق. م) در مرکز شاهنشاهی هخامنشی است. بخشی از دادههای این بایگانی مربوط به مدیریت امور تولید، ذخیرهسازی، توزیع و بازپخش محصولات کشاورزی و دامی در پارس برای مصارف مختلف است. پژوهش حاضر به بررسی وضعیت روستاها و فعالیتهای کشاورزی در مرکز شاهنشاهی هخامنشی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گلنبشتههای بایگانی باروی تخت جمشید میپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که سازمان‌دهی منظم و درهم تنیدهای در مدیریت امور کشاورزی و باغداری در پارس وجود داشت که توسط اداره مرکزی در تخت جمشید کنترل می‌شد. حدود پنج‌هزار گلنبشتهای که تاکنون خوانده شدهاند، از یک‌سو، مسئله مالکیت روستاها، اراضی کشاورزی و پردیسها را که پیشتر مورخان یونانی نیز بدان پرداختهاند، روشن میسازند و از سوی دیگر، پیچیدگی چرخه مدیریت و گردش محصولات کشاورزی، باغی و فراوردههای حاصل از آن‌ها را نشان میدهند.
کلیدواژه‌ها
)