نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

10.30479/hvri.2025.21208.1049

چکیده

اصول اقتصادی اسلام دربردارنده مفاهیمی است که کاربست درست و بجای آنها در جوامع روستایی می‌تواند منجر به شکوفائی اقتصادی و توسعه جامعه روستایی شود. تا کنون نیز تلاش‌های فراوانی برای کشف، تبیین و یا ارائه ساختار و نظام اقتصادی مورد نظر اسلام صورت گرفته است. صاحب‌نظران و اندیشمندان بسیاری با روش‌ها و رویکردهای گوناگون کوشیده‌اند ضمن پاسخ با این پرسش که نظام اقتصادی مطلوب اسلام برای اداره اقتصادی جامعه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟، پیچیدگی‌های اقتصادی که جوامع مدرن و پیچیده با آن مواجه هستند را با رجوع به منابع و مفاهیم اسلامی حل و فصل نمایند. اما پیچیدگی‌های دانش اقتصاد و نیز چندلایه بودن مسائل اقتصادی که جوامع مدرن با آن مواجه هستند، در کنار برداشت‌های گوناگونی که از اصول اسلامی وجود دارد، باعث شده مباحث اقتصاد اسلامی پیچیده، دشوار و گاه نامفهوم و غیرقابل استفاده شوند. به همین دلیل حتی در برنامه‌ریزی‌های کلان که توسط دولت‌های اسلامی برای توسعه کشورها صورت می‌گیرد، توجه چندانی به مفاهیم اقتصاد اسلامی نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین دلایل این نوع سیاست‌گذاری فقدان چهارچوب نظری درست برای ایجاد ارتباط میان مفاهیم اقتصادی اسلام با توسعه اجتماعی روستا است. هدف این مقاله ارائه چهارچوبی مفهومی از نقش اقتصاد اسلامی در پیشرفت اجتماعی جامعه روستایی است و طی آن کوشش می‌شود با بهره‌گیری از نظریه قابلیت‌های اجتماعی انسان آسپالتر، ارتباط اصول اقتصادی اسلام با فرایند توسعه جامعه روستایی تبیین شود.

کلیدواژه‌ها