نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سمیه خانی پور

استادیار گروه ایران شناسی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران.

چکیده

با حمله افغان­ها به ایران در سال 1135 ه.ق و سقوط سلسله صفویه، وضعیت بسیار آشفته­ای بر کشور حکمفرما شد. در آن زمان، به دلیل خلاء قدرت به وجود آمده، روس­ها و عثمانی­ها نیز از فرصت استفاده کرده و هر کدام بخش­هایی از مناطق شمالی و غربی ایران را اشغال کردند و کشور به چند منطقه زیر سلطه بیگانگان و نیروهای شورشی تقسیم شد و تا زمان پیروزی نادر شاه بر این گروه­ها و اخراج آنها از کشور، وضعیت بسیار آشفته و بحرانی بود. در این میان، روستاییان در زمان شورش و حمله افغان­ها و دیگر گروه­های مهاجم و دست به دست شدن قدرت در بین آنها، بیشترین آسیب را متحمل شدند و حیات اقتصادی و اجتماعی آنها با شرایط نابسامانی روبه­رو شد. هدف پژوهش حاضر بررسی حیات روستایی ایران در دوره حکومت افغان­ها در ایران در فاصله زمانی 1135 تا 1142 ه.ق است. این نوشتار با تکیه بر منابع اصلی دوره مورد نظر و با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد حمله افغان­ها و دیگر مهاجمان به روستاها و قتل و غارت روستاییان، تخریب شبکه­های آبیاری، گرفتن مالیات­های سنگین از روستاییان، فقدان ثبات سیاسی، پیدایش مراکز متعدد قدرت و جنگ آنها با یکدیگر و کاهش جمعیت روستایی در نتیجه­ی قتل و فرار آنها از روستاها،  منجر به رکود و انحطاط حیات روستایی ایران در دوره­ی افغان‌ها شد.
با حمله افغان­ها به ایران در سال 1135 ه.ق و سقوط سلسله صفویه، وضعیت بسیار آشفته­ای بر کشور حکمفرما شد. در آن زمان، به دلیل خلاء قدرت به وجود آمده، روس­ها و عثمانی­ها نیز از فرصت استفاده کرده و هر کدام بخش­هایی از مناطق شمالی و غربی ایران را اشغال کردند و کشور به چند منطقه زیر سلطه بیگانگان و نیروهای شورشی تقسیم شد و تا زمان پیروزی نادر شاه بر این گروه­ها و اخراج آنها از کشور، وضعیت بسیار آشفته و بحرانی بود. در این میان، روستاییان در زمان شورش و حمله افغان­ها و دیگر گروه­های مهاجم و دست به دست شدن قدرت در بین آنها، بیشترین آسیب را متحمل شدند و حیات اقتصادی و اجتماعی آنها با شرایط نابسامانی روبه­رو شد. هدف پژوهش حاضر بررسی حیات روستایی ایران در دوره حکومت افغان­ها در ایران در فاصله زمانی 1135 تا 1142 ه.ق است. این نوشتار با تکیه بر منابع اصلی دوره مورد نظر و با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد حمله افغان­ها و دیگر مهاجمان به روستاها و قتل و غارت روستاییان، تخریب شبکه­های آبیاری، گرفتن مالیات­های سنگین از روستاییان، فقدان ثبات سیاسی، پیدایش مراکز متعدد قدرت و جنگ آنها با یکدیگر و کاهش جمعیت روستایی در نتیجه­ی قتل و فرار آنها از روستاها،  منجر به رکود و انحطاط حیات روستایی ایران در دوره­ی افغان‌ها شد.

کلیدواژه‌ها

• دوره صفویه
• حمله افغان‌ها
• حیات روستایی
• بی‌ثباتی سیاسی