نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه زنجان، زنجان.
چکیده
تبرستان یا مازندران به‌دلیل موقعیت طبیعی و اقتصادی‌اش، جایگاه خاصی در ایران باستان و در دوران اسلامی داشته است. این سرزمین دارای شهرها و روستاهای پرجمعیت با درآمد بالا بود و از لحاظ سیاسی نیز تا مدت‌ها توانسته بود استقلال نسبی خود را در کنار حکومت‌های مرکزی و حاکم در ایران حفظ کند. مسئله اصلی این پژوهش که به روش تاریخی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده، بررسی اوضاع سیاسی، اقتصادی و مذهبی روستاهای تبرستان در طی قرون پنجم تا نهم هجری قمری است. سؤال اصلی پژوهش این است که روستاها چه نقشی در حوادث سیاسی و فرهنگی و چه جایگاهی در مسائل اقتصادی تبرستان داشتند؟ یافتههای پژوهش بیان‌گر آن است که منابع به‌دلیل جایگاه اقتصادی و موقعیت طبیعی تبرستان، به بیان اوضاع این منطقه در قرون متمادی پرداخته‌اند. اگرچه به شهرها بیش از روستاها توجه شده است، بااین‌حال منابع دادههای ارزشمندی درباره روستاها نیز ارائه میکنند، از جمله میتوان به وضعیت مذهبی و سیر رشد تشیع در روستاهای تبرستان، نقش فعال روستاها در حوادث سیاسی، به‌ویژه در دوره فتوحات، حکومت علویان تبرستان و مرعشیان، اوضاع اقتصادی و انواع محصولات تولیدشده و صادرات آن‌ها به دیگر نواحی و نیز شرح عجایب روستاها اشاره کرد. در کل روستاهای تبرستان نقش تعیینکننده‌ای در تحولات آن داشتند.
کلیدواژه‌ها
)