نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی اسدی ¹
• پرویز حسین طلائی ²
• زهرا صادقی ³

¹ استادیار گروه تاریخ، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران.

² دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران.

³ کارشناسی ارشد ایران‌شناسی، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

توسعه مدارس روستایی از نخستین سال‌های دوران پهلوی دوم، با تصویب قوانینی از جمله قانون تعلیمات اجباری و رایگان، مورد توجه برخی روشنفکران قرار گرفت. این امر، بستری را برای گسترش نظام آموزشی در روستاها در دوران پهلوی دوم فراهم ساخت. این تحولات، روند توسعه مدارس روستایی استان کرمان را نیز تحت تأثیر قرار داد و موجب گسترش تدریجی آموزش در مناطق روستایی شد. پژوهش حاضر با رویکرد تاریخی و بر پایه اسناد آرشیوی و مطبوعات، به بررسی روند توسعه مدارس روستایی استان کرمان در دوران پهلوی دوم و چالش‌های موجود در این مسیر می‌پردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که علی‌رغم پیشرفت‌های نسبی، توسعه آموزش روستایی استان کرمان با موانع متعددی مواجه بوده است. محدودیت‌های شدید مالی دولت تا اواخر دهه چهل، امکان فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم برای توسعه مدارس روستاهای دور از مرکز استان کرمان را با مشکل مواجه کرد. بودجه‌های اختصاص‌یافته نیز اغلب به نقاط شهری محدود می‌شد. در نتیجه همین محدودیت‌های مالی، بسیاری از مدارس روستایی نه بر اساس برنامه‌ریزی‌های منسجم ادارات دولتی، بلکه به‌واسطه درخواست‌های مکرر روستائیان و مشارکت آن‌ها در تأمین زمین و ساخت بنا شکل گرفتند؛ بنابراین، محدود بودن نیروی انسانی لازم و کمبود بودجه در جهت ساخت مدارس، از جمله موانع دائمی توسعه مدارس روستایی استان بود. وسعت جغرافیایی استان، پراکندگی روستاها با جمعیت محدود، شرایط آب و هوایی سخت بسیاری از روستاهای استان و محدودیت امکانات روستاها، از دیگر موانع توسعه مدارس روستایی محسوب می‌شد. بسیاری از آموزگاران به همین دلایل، حاضر به رفتن یا ماندن در چنین محل‌های خدمتی نبودند. در نتیجه چنین موانعی، تا اواخر دهه ۱۳۵۰ شمسی، بخش قابل توجهی از روستاهای جنوب استان کرمان همچنان فاقد دبستان بودند.

کلیدواژه‌ها

• مدارس روستایی
• آموزش و پرورش
• استان کرمان
• پهلوی دوم
• بودجه
• سپاه دانش