نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 دانشیار گروه تاریخ و باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 استادیار گروه تاریخ و باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
پیشه و معیشت دهقانان روستاهای لنگرود و لاهیجان در شرق گیلان از دیرباز بر پایهی نوغانداری استوار بوده است. این پژوهش با مروری بر پیشینهی تولید و تجارت ابریشم در این دو ناحیه و با تکیه بر نُه سند تاریخیِ بهدستآمده از میان عریضههای مجلس، به بررسی مشکلات نوغانداران روستایی لنگرود و لاهیجان در دههی نخست حکومت رضاشاه پهلوی میپردازد. هدف مقاله، با توجه به سابقهی طولانی تولید و تجارت ابریشم در این مناطق، پاسخ به این پرسش است که نوغانداران در این دوره با چه دشواریهای معیشتی روبهرو بودند و سرانجامِ عریضهنویسی و تظلمخواهی آنان چه بود. این پژوهش با روش تحقیق تاریخی و به شیوهی مطالعهی اسنادی ـ کتابخانهای، و بر اساس رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، نشان میدهد که نوغانداران لاهیجان و لنگرود در این دوره به سبب فروش تخم نوغان فاسد از سوی «مسیو دوبردوی» فرانسوی، «کمپانی فیلاتوری» و «معینالتجار بوشهری»، دچار زیان مالی سنگین و در نهایت فقر و تنگدستی شدند. آنان در پی این وضعیت، با ارسال عریضههایی به مجلس شورای ملی، ضمن شکایت و دادخواهی، تقاضای بخشودگی مالیات و تأسیس مدرسهی فلاحت را مطرح کردند تا از این رهگذر بتوانند تولید و تجارت ابریشم را در مسیر صحیح توسعه دهند. نتیجهی این مطالبهگری، تأسیس «ادارهی کل نوغان» در سال ۱۳۱۴ش بود که با هدف تهیه و توزیع تخم نوغان و خرید پیله، زیر نظر وزارت کشور فعالیت خود را آغاز کرد.
کلیدواژهها
)